H αιφνιδιαστική επίσκεψη του υπουργού Μεταναστευτικής Πολιτικής, Γιάννη Μουζάλα, στο hot spot της Μόριας ανήµερα των Χριστουγέννων είναι ενδεικτική του µείζονος προβλήµατος υπερπληθυσµού που αντιµετωπίζει η συγκεκριµένη δοµή φιλοξενίας προσφύγων και µεταναστών της Λέσβου, όπως και οι αντίστοιχες της Χίου και της Σάµου. Υπερπληθυσµός που έχει να κάνει αφενός µε τον αριθµό αφίξεων από την Τουρκία, αφετέρου µε την πολιτική της κυβέρνησης και της Ε.Ε. για τον «περιορισµό» των προωθήσεων από τα νησιά προς την ηπειρωτική Ελλάδα σε πρώτη φάση και προς τις χώρες της Ε.Ε. εν συνεχεία.
Καθόλου τυχαίο πως, σύµφωνα µε τα επίσηµα στοιχεία των καθηµερινών δελτίων Τύπου του Λιµενικού Σώµατος Ελληνικής Ακτοφυλακής, το τετραήµερο 19-22 ∆εκεµβρίου σε οκτώ διαφορετικές περιπτώσεις διασώθηκαν 491 πρόσφυγες/µετανάστες από την Τουρκία, παρά το γεγονός ότι οι ροές έχουν σηµαντικότατα µειωθεί σε σχέση µε το 2016 και παρ’ ότι είναι χειµώνας, µε κακό καιρό και παραµονές εορτών.
Τα «Π» επισκέφτηκαν τη Λέσβο, τη δοµή φιλοξενίας της Μόριας, που είναι κρατική, και την αντίστοιχη στο Καρά Τεπέ, που ανήκει στον δήµο του νησιού, και µίλησαν µε τους ντόπιους υπευθύνους αλλά και µε απλό κόσµο.
Στη δοµή φιλοξενίας στη Μόρια υπάρχουν δύο παράλληλοι κόσµοι, όπου συµβιώνουν η µιζέρια, η πείνα, το κρύο, οι κακές συνθήκες υγιεινής και όλα τα άλλα δεινά µαζεµένα: υπάρχει η τύποις οργανωµένη δοµή, εντός του περιφραγµένου παλαιού στρατοπέδου του Ελληνικού Στρατού, και η εκτός αυτού πρόχειρη... τεντούπολη, µε σκηνές και οτιδήποτε άλλο µπορεί να προσφέρει µια πρόχειρη στέγη, που έχει προκύψει από τον φοβερό υπερπληθυσµό της οργανωµένης δοµής.
Η είσοδος στην οργανωµένη δοµή φιλοξενίας στη Μόρια απαγορεύεται για τους δηµοσιογράφους, στη διπλανή όµως πρόχειρη τεντούπολη, που έχει δηµιουργηθεί εκ των ενόντων µε κάθε διαθέσιµο υλικό, µπορεί ουσιαστικά να πάει ο καθένας και να φωτογραφίσει τα πάντα.
Εκεί συναντά κανείς τη δυστυχία προσωποποιηµένη. Οι συνθήκες ασφάλειας, υγιεινής και διαβίωσης είναι ανύπαρκτες. Ανδρες, γυναίκες, παιδιά, γνωστοί ή άγνωστοι µεταξύ τους, συµβιώνουν κάτω από κοινές σκηνές, µε όλα τα προβλήµατα που δηµιουργούνται από τέτοιες αναγκαστικές συµβιώσεις. Αντίθετα, στο «Κέντρο Φιλοξενίας» του ∆ήµου Μυτιλήνης στο Καρά Τεπέ, όπου φτάνουν µόνο οικογένειες ή µεµονωµένα άτοµα µε τα ανήλικα παιδιά τους, η κατάσταση είναι τελείως διαφορετική.
Μικροί οικίσκοι για κάθε οικογένεια, χώροι αθλοπαιδιών για τα µικρά παιδιά µε ποδόσφαιρο και µπάσκετ, αλλά και «tea corner» («γωνία τσαγιού») για το δηµοφιλές σε όλο τον αραβικό κόσµο ρόφηµα. Αυτές είναι η δύο όψεις του ίδιου νοµίσµατος και αφορούν τους πρόσφυγες/µετανάστες στο ίδιο νησί.
Ψυχικές διαταραχές
Οι «Γιατροί του Κόσµου» έχουν οργανωµένη υπηρεσία «επί του πεδίου», ακριβώς έξω από την πύλη της δοµής της Μόριας. Πρώτη παρατήρηση που γίνε ται είναι ότι έχουν αυξηθεί δραµατικά τα περιστατικά ψυχικών περιστατικών που τους απασχολούν, εξαιτίας των δυσµενών συνθηκών διαβίωσης, αλλά και, κυρίως, διότι οι πρόσφυγες δεν βλέπουν κάποιο φως στην άκρη του τούνελ της περιπέτειάς τους. Σύµφωνα µε τα στοιχεία των «Γιατρών», το 1/3 των ασθενών που είχαν ψυχολογικά προβλήµατα (35 στους 99 που επισκέφτηκαν τους «Γιατρούς») από τα τέλη του 2016 και στο πρώτο µισό του 2017, κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού αυξήθηκε και έφτασε τα 3/4 τον Αύγουστο του 2017 (22 στους 30 ασθενείς µόνο για τον συγκεκριµένο µήνα). Τα επτά στα δέκα περιστατικά που τους απασχολούσαν εβδοµαδιαίως σχετίζονταν µε την ψυχική υγεία των προσφύγων και µόλις τρία ήταν αρρώστιες, µικροτραυµατισµοί κ.λπ.
Η βία και οι σεξουαλικές επιθέσεις στον καταυλισµό είναι άλλες δύο σοβαρές πηγές παρανοµιών. Στη Λέσβο το εννεάµηνο Ιανουαρίου-Σεπτεµβρίου 2017, 213 άτοµα αντιµετώπισαν σοβαρή σεξουαλική βία µέσα στη δοµή ή λίγο έξω από αυτήν, στη διπλανή... τεντούπολη. Και βλέπουµε µια συνεχώς αυξητική τάση παρόµοιων περιστατικών: από 14 τον Οκτώβριο ∆εκέµβριο του 2016, σε 63 τον Ιανουάριο Μάρτιο του 2017, σε 64 τον Απρίλιο Ιούνιο του 2017 και σε 86 τον Ιούλιο Σεπτέµβριο του 2017.
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, Σάββατο 30 Δεκεμβρίου 2017
