Το αρχαίο θέατρο της Ζέας, εκεί που σήμερα βρίσκεται το Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιώς, το ευρισκόμενο επί της αλλοτινής Λεωφόρου Αρτέμιδος (σημερινή Χαριλάου Τρικούπη) παραχωρήθηκε το 1901 από την Αρχαιολογική Εταιρεία, ώστε να ιδρυθεί εκεί το γυμναστήριο του Πειραϊκού Συνδέσμου.
Η παραχώρηση έγινε με την υποχρέωση ο Πειραϊκός Σύνδεσμος να κτίσει στη βορινή πλευρά της έκτασης ένα μουσείο ώστε να φυλάσσονται εντός αυτού όλα τα αρχαία που βρίσκονταν στην περιφέρεια του Πειραιά.
Ο χώρος πέριξ του κυκλικού αμφιθεάτρου, καθώς θεωρήθηκε ότι «περίσσευε», διαμορφώθηκε έτσι ώστε τοποθετήθηκαν εντός αυτού όργανα γυμναστικής και άλλο σχετικό υλικό. Εκεί συγκεντρώθηκε όλη η ασκούμενη νεολαία του Πειραιά με ενθουσιασμό καθώς το Γυμναστικό Τμήμα του Πειραϊκού Συνδέσμου που είχε ξεκινήσει τη λειτουργία του το 1896, είχε καταστήσει σαφές ότι ένας χώρος ασκήσεων στον Πειραιά ήταν απαραίτητος. Σε εκείνη την έκταση είναι άξιον θαυμασμού ότι συνυπήρξαν τόσα διαφορετικά είδη αθλητισμού εκτός του κλασσικού, όπως αθλοπαιδιών, γυναικείου αθλητισμού, λαϊκής γυμναστικής, αγωνιστικής γυμναστικής, πάλης, πυγμαχίας, άρσεως βαρών, σκοποβολής και ξιφασκίας. Εντός λειτουργούσε μέχρι και αθληιατρικού γραφείου το οποίο θεωρήθηκε ίσως το πρώτο αυτού του τύπου στην Ελλάδα.
Αυτή η έκταση λοιπόν που απλωνόταν μεταξύ των οδών Φιλελλήνων και Αρτέμιδος μεταβλήθηκε σε ένα μεγάλο γυμναστήριο πέριξ του αρχαίου θεάτρου από το οποίο διασώζονταν οι γραμμές της σκηνής του, των παρόδων του, ίχνη κλιμάκων του κοίλου και των εδωλίων. Είχε προηγηθεί το 1881 η ανασκαφή του από την οποία κύρια είχε αναδειχθεί το υπόβαθρό του. Δύσκολα όμως κατανοούσε κάποιος το μέγεθός του και την κατασκευή του.
Κατά καιρούς βέβαια υπήρχαν κάποιες μεμονωμένες αντιδράσεις που δειλά ξεπρόβαλαν, σπάζοντας τη γενική ευφορία που κατά κόρον επικρατούσε, ότι ο Πειραιάς διέθετε επιτέλους γυμναστήριο, αντιδράσεις που αφορούσαν στο γεγονός ότι το θέατρο έπρεπε να παραμείνει σε ίδια χρήση με εκείνη της αρχαίας εποχής. Να λειτουργεί δηλαδή ως χώρος θεατρικών παραστάσεων και όχι ως γυμναστήριο.
Μέχρι που στις 29 Μαΐου του 1927 ημέρα Κυριακή, καταφτάνει νωρίς το πρωί στον Πειραιά ποιητής Άγγελος Σικελιανός μαζί με τη σύζυγό του Εύα Πάλμερ, προσκεκλημένος του Λογοτεχνικού και Καλλιτεχνικού Ομίλου Πειραιώς. Η επίσκεψη του Άγγελου Σικελιανού στον Πειραιά, συμπεριλαμβανόταν σε έναν ευρύτερο κύκλο επισκέψεων όπου ο ποιητής ερχόταν σε επαφή με τους ανθρώπους του πνεύματος σε κάθε πόλη, δίνοντας πλήθος διαλέξεων, που σκοπό είχαν την προώθηση της «Δελφικής ιδέας» αλλά και της βοήθειας που χρειαζόταν για την πραγματοποίηση των «Δελφικών εορτών», παραστάσεων δηλαδή που θα ανέβαιναν στο αρχαίο θέατρο των Δελφών.
Το πρόγραμμα της επίσκεψης είχε καταρτιστεί ώστε να είναι σύντομο και περιεκτικό. Ο Σικελιανός περιηγήθηκε όλο το πρωινό της Κυριακής σε διάφορες τοποθεσίες αρχαιολογικού ενδιαφέροντος του Πειραιά όπως στις πύλες εισόδου του αρχαίου Πειραιά, πλησίον του ορφανοτροφείου αρρένων (Ζάννειο) ενώ φάνηκε ιδιαίτερα καταρτισμένος σε κάθε θέμα που αφορούσε την αρχαιότητα.
Το πρόγραμμα του Σικελιανού περιελάμβανε ομιλία του στο «Γυμναστήριο του Πειραϊκού» στις 6.30’ ώρα, το απόγευμα μιας ανοιξιάτικης Κυριακής του Μαΐου του 1927. Το ομιλία του είχε τίτλο «Περί των γενικών πνευματικών γραμμών της Δελφικής προσπάθειας» με είσοδο ελεύθερη όπου αναμενόταν μεγάλη προσέλευση κόσμου καθώς όλοι ήθελαν να δουν από κοντά τον Άγγελο Σικελιανό αλλά και την Αμερικανίδα σύζυγό του Εύα Πάλμερ που χρηματοδοτούσε κύρια την προσπάθειά του.
Ο Σικελιανός προσήλθε στο «Γυμναστήριο του Πειραϊκού» από την πλευρά του εμπορικού λιμένος και καθώς ανέβαινε τη Λεωφόρο Αρτέμιδος έκανε μια στάση στη διασταύρωση της οδού Νοταρά με την Αρτέμιδος, όπου επισκέφτηκε οικία στο υπόγειο της οποίας διατηρείτο τότε είσοδος αρχαίας στοάς.
Όταν στη συνέχεια ο Σικελιανός έφτασε στο χώρο όπου θα μιλούσε, αντικρίζοντας την θεατρική κατασκευή του 2ου αιώνα π.Χ., αντί της προγραμματισμένης ομιλίας του, άρχισε να αναπτύσσει τους λόγους για τους οποίους ο Πειραιάς έπρεπε να κάνει χρήση του αρχαίου θεάτρου, κάνοντας ορατό αυτό που μέχρι τότε (και σήμερα) ήταν αθέατο. Αντί της εγκαταλείψεώς του ο Σικελιανός πρότεινε να ανάδειξή του και τη μετατροπή του σε ενεργό θέατρο, δεδομένου ότι ήταν και είναι το μοναδικό σωζόμενο αρχαίο θέατρο στον Πειραιά. Σύστησε δε στον Δήμαρχο Πειραιώς τον Τάκη Παναγιωτόπουλο, να διαμορφώσει κατάλληλα το χώρο ώστε να αναδείξει το αρχαίο θέατρο.
Πρότεινε να γκρεμιστεί οτιδήποτε εμποδίζει την άπλετο θέα από Φιλελλήνων μέχρι Αρτέμιδος όπως μαντρότοιχοι κ.α. προτείνοντας τη τοποθέτηση κιγκλιδωμάτων ώστε να μην εμποδίζεται η θέα και συγχρόνως να εξασφαλίζεται η προστασία του θεάτρου. Ακολούθησε μικρή ομιλία περί της «Δελφικής ιδέας» και η εκδήλωση έκλεισε με μια μικρή έκπληξη, του ζεύγους Σικελιανού, όπου παίχθηκε μια σκηνή αρχαίας τραγωδίας επί του αρχαίου θεάτρου.
Η πρωτοβουλία του ζεύγους Σικελιανού αποτέλεσε μάλλον και την πρώτη θεατρική παράσταση (έστω και ελάχιστης διάρκειας) στο εγκαταλειμμένο από αιώνες αρχαίο θέατρο. Πρόκειται για την πρώτη παράσταση που δόθηκε εκεί στη σύγχρονη εποχή! Με συγκίνηση ο πνευματικός κόσμος της πόλης συνειδητοποιούσε ότι στο πειραϊκό θέατρο είχε παιχθεί αρχαίο δράμα που παρόλο την έλλειψη μέσων είχε στεφθεί από επιτυχία.
Το γυμναστήριο λειτουργούσε κανονικά όλη τη μεταπολεμική εποχή. Μάλιστα το 1959 πάνω στο αρχαίο θέατρο στήθηκε μια πρόχειρη σιδεροκατασκευή όπου η κατά τα άλλα αξιέπαινη για το έργο της Δόρα Στράτου, έδινε παραστάσεις λαϊκών χορών της πατρίδας μας. Δίπλα, ένα εξίσου πρόχειρο οίκημα με στέγη από λαμαρίνα χρησίμευε ως αποδυτήριο των χορευτών των λαϊκών συγκροτημάτων της Δόρας Στράτου.
Το αρχαίο θέατρο της Ζέας περιμένει την αξιοποίησή του, που πρώτος όλων ο Άγγελος Σικελιανός οραματίσθηκε.
